Waarom microplastics in de tuin een aandachtspunt zijn
Microplastics zijn kleine kunststofdeeltjes die moeilijk afbreken en zich ophopen in bodem en water. In stedelijke en landelijke tuinen kunnen deze deeltjes afkomstig zijn van uiteenlopende bronnen: verpakkingsmateriaal dat in het gras raakt, versleten kunstgrasvezels, tuinnetten, plantpotten en beschadigde tuingereedschappen. Grasmaaiers kunnen deze deeltjes verspreiden of versnipperen, waardoor ze makkelijker in de bodem terechtkomen en moeilijker weer worden verwijderd.
Hoe je grasmaaier bijdraagt aan microplasticverspreiding
Niet alle maaier-gerelateerde microplasticbronnen zijn meteen zichtbaar. Hieronder de belangrijkste routes:
- Versnipperen van aanwezige plastics: Flessendopjes, stukjes folie, afgebroken netten of ritsen van zakken die op of in het gras liggen, worden door messen gesneden en in kleine deeltjes verdeeld.
- Synthetisch gazon: Het maaien of borstelen van kunstgras kan vezels losmaken die als microplastics in de omgeving belanden.
- Abrasie van kunststof onderdelen: Plastic verzamelaars, behuizingen en beschermkappen slijten bij intensief gebruik en kunnen microscopische deeltjes afgeven.
- Banden en bewegende onderdelen: Bij zwaardere machines en zitmaaiers levert bandenslijtage microdeeltjes op die in de bodem terechtkomen.
- Mulchen en verspreiding: Mulchende maaiers versnipperen niet alleen gras, maar ook eventuele plastiekdeeltjes in het gazon, waardoor deze verder verspreid en in de bodem ingebracht worden.
Wat de risico’s zijn voor bodem en tuinleven
Microplastics beïnvloeden bodemstructuur, waterhuishouding en bodemleven. Ze kunnen de werking van bodemorganismen zoals wormen en microben verstoren en zo indirect de bodemvruchtbaarheid verminderen. Daarnaast kunnen deeltjes via afspoeling in sloten en riolering terechtkomen, met mogelijke effecten op waterleven. Hoewel onderzoek nog voortloopt, is het verstandig als tuinder deze bronnen zoveel mogelijk te beperken.
Praktische stappen vóór en tijdens maaien
Met relatief eenvoudige gewoontes kun je veel microplasticverspreiding voorkomen:
- Loop je gazon na op plastic: Ruim flesjes, stukjes folie, tuinnetjes en draadjes op voordat je de maaier start.
- Gebruik een grijper of handschoenen: Kleine stukken plastic kun je veilig weghalen voordat ze fijn gesneden worden.
- Overweeg geen mulch bij veel vervuiling: Als je weet dat er plasticdeeltjes op het gazon liggen, kies dan voor opvangen in plaats van mulchen zodat de delen niet weer in de bodem terechtkomen.
- Let op de randzones: Langs paden en afscheidingen hoopt vuil zich vaak op; een korte inspectieronde voorkomt dat de maaier daar alles versnipperd.
Onderhoud en keuze van je maaier
De manier waarop je machine is opgebouwd en wordt onderhouden heeft invloed op de kans op plasticverlies:
- Onderhoud je maaier regelmatig: Controleer kunststof delen op scheuren en slijtage en vervang beschadigde onderdelen. Zie ook onze pagina over onderhoud en service.
- Kies voor duurzame materialen: Als je een nieuwe machine koopt, let op degelijke metalen behuizingen en vervangbare onderdelen. Bekijk hiervoor de verschillende soorten grasmaaiers en hun bouw.
- Bandkeuze en bandenspanning: Voor zitmaaiers kan juiste bandenspanning en zachte banden slijtage verminderen; informeer je bij leveranciers over opties.
- Overweeg hand- of elektrische alternatieven: Handmaaiers en lichte elektrische modellen hebben vaak minder zware banden en minder kunststof onderdelen. Lees meer over waarom mensen teruggaan naar de handmaaier.
Compost, grasafval en microplastics
Grasopvang en compostering verdienen speciale aandacht. Als je plasticdeeltjes in het groenafval hebt, kunnen die in compost terechtkomen en zo weer in de tuin terugkeren. Aanbevelingen:
- Sorteer en controleer: Verwijder zichtbaar plastic uit opvangbakken voordat je het materiaal composteert.
- Gebruik fijne zeef of inspectie: Controleer je eindcompost op zichtbare verontreiniging voordat je het op borders gebruikt; voorkom verspreiding in potgrond en moestuin.
Alternatieven en lange termijn oplossingen
Naast gedragsveranderingen kun je ook kiezen voor duurzame opties die plasticverspreiding voorkomen:
- Vermijd kunstgras: Kies bij vervanging van gazon liever voor natuurlijk gras of alternatieve bodembedekkers die geen synthetische vezels afgeven.
- Kies verantwoord tuinmateriaal: Gebruik hennep- of juten netten en biologisch afbreekbare mulch als alternatief voor plastic netten en folie.
- Informeer naar regelgeving en standaarden: Er zijn richtlijnen en regelingen in ontwikkeling gericht op uitstoot en materiaalgebruik. Bekijk relevante informatie op wetgeving en regels.
Wat je kunt doen vanaf vandaag: checklist
- Voer een korte inspectie van het gazon uit en ruim plastic op.
- Gebruik bij voorkeur opvangen (graszak) als er veel verontreiniging is.
- Controleer en vervang versleten kunststof onderdelen van je maaier (onderhoud en service).
- Overweeg vaker een handmaaier of lichte elektrische maaier voor kleine gazons (soorten grasmaaiers).
- Controleer compost op verontreiniging voordat je het op je borders gebruikt (gazonverzorging).
Slotgedachte
Achteloos maaien kan een kleine maar blijvende bron van microplasticvervuiling zijn. Met eenvoudige voorzorgsmaatregelen en bewuste keuzes bij aankoop en onderhoud kun je de impact als tuinder flink verkleinen. Wil je meer lezen over energie, duurzaamheid en keuzes bij maaiers? Bekijk dan onze pagina over energie en aandrijving en duurzaam maaien. Voor praktische maaitechnieken die ook in hete periodes het verschil maken, lees ons artikel over maaitechnieken voor microklimaten. Kleine gewoontes kunnen je tuin schoner en gezonder houden — voor mens, dier en bodem.
